چند مقایسه مختصر میان فرهنگ پیش و پس از اسلام ایران

چند مقایسه مختصر میان فرهنگ پیش و پس از اسلام ایران

( فرهنگ جشن و شادی و پایکوب با عزا و روضه و مرثیه )

فرهنگ ایرانی فرهنگ جشنها و شادیها بود. مراسم سالگرد و ماهگردِ عزا نداشتیم. در فرهنگ ایرانی جشن گرفتن و شادی کردن عبادت بود. جشنهای هفتگی داشتیم هر هفته یک روز جشن می‌گرفتیم و آن روز را «آذینگ» می‌نامیدیم. جشنهای ماهانه داشتیم. و جشنهای سالانۀ نوروز و مهرگان و سده. روح فرهنگِ ایرانی شاد زیستن و شادی آفریدن برای همگان بود. در فرهنگ ایرانی مردم را به‌ عزا وا داشتن از گناهان بود. ایران سرزمین ساز و سرود بود. ایران سرزمین شادیها و ساز و آواز و رقصهای جمعی در فضای باز بود. در فرهنگِ ایرانی دروغ بزرگترین گناه شمرده می‌شد. ایران سرزمین نجیبان و پاکان بود، سرزمین بزرگواران بود، سرزمین بردباران بود، سرزمین همزیستی برادرانۀ باورها و دینها و مذهبها بود، سرزمین آزادگان بود.

به خلاصه، فرهنگ پیش از اسلام ایران فرهنگ شادی بود. فرهنگ پس از اسلام ایران فرهنگ مرگ، تو سر زنی‌، گریه کردن و روضه خونی است. البته عجیب هم نیست. فرهنگ عرب که پس از اسلام به ما تحمیل شد حتی واژه‌ای برای "جشن" در لغات نامه‌اش نداشت. عرب‌ها برای نخستین بار جشن را در ایران دیدند، و آنهم جشن مهرگان بود. آنها دیدند که ایرانیان برای جشن مهرگان شهر‌ها و خانه‌های خودشان را رنگارنگ میکردند و رقص و شادی میکردند. از ایرانی‌‌ها پرسیدند این برای چیست؟ و ایرانیها پاسخ دادند که این "مهرگان" است. به همین دلیل عربها از آن موقع تا امروز به‌ هر گونه جشن می‌گویند "مهرجان." فرق مهرجان با مهرگان تنها این است که حرف "گ" در زبان عربی‌ وجود ندارد و آنها "ج" را برای آن جایگزین کرده اند.

مناسبت‌های مهم در ایران پیش از اسلام:

۱) جشن سده 

۲) جشن مهرگان

۳) جشن تیرگان

۴) جشن نوروز

مناسبت‌های مهم ایران پس از اسلام:

۱) عاشورا؛

۲) تاسوعا؛

۳) ضربت خوردن امام علی‌؛

۴) قتل امام علی‌؛

۵) وفات دوازده امام، حاضرت معصومه، فاطمه، و غیره؛

تنها بازمندهٔ جشن‌های پیش از اسلام: نوروز.