زندگی نامه محمد رضا شاه پهلوی

محمدرضا پهلوی در روز ۴ آبان ۱۲۹۸ خورشیدی ( ۲۶ اکتبر ۱۹۱۹ میلادی) در تهران زاده شد. پدر او «رضاخان میرپنج سوادکوهی» (بعدها رضا شاه پهلوی) و مادرش تاج‌الملوک آیرملو (بعدها «شهبانو مادر») بود.

محمدرضا از این پدر و مادر، دو خواهر و یک برادر به نام‌های شمس، اشرف و علیرضا پهلوی داشته‌است.

محمدرضا پس از به پادشاهی رسیدن پدرش به پست ولیعهدی رسید. آموزش را در مدرسه نظام به همراه بیست تن از همکلاسی‌های دست چین شده آغاز کرد و از کودکی زبان فرانسوی را نزد پرستار فرانسوی‌اش مادام ارفع آموخت. در دوازده سالگی او را برای ادامه تحصیل به سوئیس فرستادند. او در سوئیس در مدارس "اکل نوول دوشی" و انستیتو لو روزه نزدیک شهر لوزان تحصیل کرد.

همسر اول او فوزیه از مصر و خواهر ملک فارق بود که به اسرار رضا شاه این وصلت روی داد. (چرا که در آینده٬ پیوند با یک خانواده سلطنتی کمک میکرد به استواری حکومت این ولیعهد جوان٬ چه از نظر داخلی وچه از نظر خارجی) که متعصفانه این ازدواج مدت طولانی دوام نیاورد و فوزیه پس از به دنیا آوردن دختری به نام شهناز ایران را به مقصد مصر ترک و دیگر به ایران بازنگشت.

در سال ۱۳۲۹ خورشیدی محمدرضا پهلوی با همسر دوم خود ثریا اسفندیاری ازدواج کرد. او فرزند یکی از خوانین بختیاری از همسری آلمانی بود. اولین بار، محمدرضا پهلوی به همراه فوزیه وی را زمانی که کودکی بیش نبود، ملاقات نموده بود. برخی از مورخین اعتقاد دارند که ثریا محبوبترین همسر محمدرضا پهلوی بوده‌است.که این ادواج هم بدلیل بچه دار نشدن ثریا خاتمه یافت.

و اما پیوند سوم ٬ محمد رضا پهلوی در ۲۹ آذر ۱۳۳۸ با فرح دیبا ازدواج کرد و پس از آن این بانو ملکه ایران شد. حاصل این ازدواج به دنیا آمدن چهار فرزند , دو پسر و دو دختر بود...

محمدرضا پهلوی پس از ترور نافرجام در سال ۱۳۲۷ خورشیدی

در ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۷ خورشیدی ماجرای ترور محمدرضا پهلوی در دانشگاه تهران اتفاق افتاد. شاه بعدها در مهمانی‌های خصوصی و به طور مبهم، رزم آرا را مسئول ترور خود و هژیر معرفی می‌کرد. روایت رسمی این بود که یک متعصب مذهبی به نام ناصر فخرآرایی وابسته به حزب توده مسئول ترور بوده‌است. با وقوع ماجرای ترور محمدرضا پهلوی دربهمن ماه ۱۳۲۷ خورشیدی سران حزب توده دستگیر یا فراری شدند و مذهبی‌ها اولین دوران زندانی و تبعید خود را تجربه کردند.

ترور نافرجام دوم

محمدرضا پهلوی بار دیگر در ۲۱ فروردین سال ۱۳۴۴ خورشیدی در برابر پله‌های کاخ اختصاصی مرمر مورد سوءقصد یکی از سربازان وظیفه گارد جاویدان قرار گرفت. این فرد به نام «رضا شمس‌آبادی» ابتدا با مسلسل به‌ طرف محمدرضا پهلوی شلیک کرد و وقتی دید که هیچ‌ یک از گلوله‌هایش به محمدرضا پهلوی برخورد نکرده‌است، قصد داشت خشاب دیگری را به سوی وی شلیک کند که با دخالت دو نفر از محافظان گارد، پس از کشتن استوار بابایی و استوار آیت لشگری متوقف شد. محرک اصلی وی فردی به نام «پرویز نیکخواه» بود. پرویز نیکخواه  بعدا ابراز پشیمانی کرد و مشاور مدیر عامل وقت سازمان رادیو تلویزیون ایران شد. 

جالب اینکه کسی که در ترور محمد رضا شاه دست داشت ٫ شاه او را بخشید٫ اما پس از انقلاب همین فرد توسط انقلابیون به مرگ محکوم شد.

 پس از پيروزی انقلاب سال  ۱۳۵۷، از شمس آبادی به صورت يك قهرمان تجليل و برای نخستين بار عكس او در روزنامه های تهران به چاپ رسيد.

رژیم محمدرضا پهلوی

محمدرضا پهلوی سازمان تولید کنندگان اوپک را تاسیس کرد وعملا به تدریج به تصمیم گیرنده اصلی اوپک تبدیل شد. پولهای فراوان نفتی به کشور سرازیر گردید. با خروج انگلستان از خلیج فارس جزایر سه گانه مجددا به حاکمیت ایران بازگشتند. متقابلا بحرین (که پیش از آن عملا تحت حاکمیت ایران نبود) رسما از ایران جدا شد. انجام اصلاحات سیاسی و اجتماعی از جمله تصویب قانون اصلاحات ارضی و اعطای حق رای به زنان از مهم‌ترین فعالیت‌های حکومت وی بود.
دو سال پس از ۲۸ مرداد، دانشگاه کلمبیا در نیویورک به محمدرضا پهلوی دکترای افتخاری داد. محمدرضا پهلوی از ثریا که توان بچه دار شدن نداشت جدا شد و با فرح دیبا ازدواج نمود. محمدرضا پهلوی از فرح دارای دو پسر و دو دختر گردید و رضا پسر ارشد وی ولیعهد ایران شد.

شاه و ارتش شاهنشاهی ایران

محمدرضا پهلوی با توجه به تجربه‌های تاریخی‌ای که پدرش، رضاشاه پهلوی به وی داده بود و هم چنین دیده‌ها و تجربه‌های خودش دریافته بود که ایران از دیدگاه ارتشی و نیروی دفاعی ضعف و سستی دارد و به این دلیل متفقان توانسته بودند به آسانی وارد خاک ایران شودند.
با توجه به این آموزه‌ها شاه با رسیدن به پادشاهی قسمتی از بودجه کشور را به خریداری وسیله‌های جنگی و به‌کارگرفتن مستشاران فرنگی برای آموزش نیروهای ایرانی خرج می‌کرد؛ تا به اندازه‌ بسیار بالایی شاه از کشورهای فرنگی به ویژه ایالات متحده آمریکا وسیله‌های جنگی خریداری می‌نمود که دولتمردان آمریکا، ایران را ژاندارم خاورمیانه می‌نامیدند.

تصویر محمدرضا شاه در حین تست هواپیمای در آمریکا

 (محوطه کارخانه مک‌دانل داگلاس)

باورهای دینی

محمدرضا پهلوی مسلمان و شیعه بود. اگرچه او واجبات شخصی اسلام همچون نماز را بجا نمی‌آورد اما بسیار به خدا باور داشته و تا اندازه٬ای نیز قضاوقدری بوده‌است.
او روش رضاشاه را در قلع و قمع روحانیت شیعه در پیش نگرفت و به آنان (همچون سید حسین طباطبایی بروجردی) احترام می‌گذاشت. اما پس از مرگ بروجردی و مرجعیت خمینی فاصله محمدرضا پهلوی با روحانیت زیاد شد. مخالفت خمینی و روحانیان با لایحه‌های شش‌گانه انقلاب سفید شاه در سال ۱۳۴۲ خورشیدی سرآغاز این فاصله بود که درگیری‌های شدیدی در قم، تهران و چند شهر دیگر و در پایان در سال ۱۳۵۷ خورشیدی به پیروزی انقلاب منجر شد. احمد خمینی در این باره می‌گوید: « عمده آخوندها تا دهه ۱۳۵۰ غیر سیاسی بودند، نه با محمدرضا پهلوی مخالفت می‌کردند و نه آشکارا پشتیبان او بودند اما ناگهان به انقلاب پیوستند زیرا رژیم در رویایی با فساد اخلاقی و زدودن خیابان‌ها از بی بند و باری شکست خورده بود.»

ویژگی‌ها و علاقه‌ها

به گفته اردشیر زاهدی، داماد محمدرضا پهلوی، وی «بسیار سخت‌کار» بود و از ساعت ۹ صبح تا اغلب شب‌ها در دفتر کارش، مشغول رسیدگی به وضعیت کشور بود. وقتی هم اخبار مهمی بود از خواب بیدارش می‌کردند. محمدرضا پهلوی به زبان‌های فرانسه و انگلیسی مسلط بود. به گفته اردشیر زاهدی، کوفته را بیشتر از غذاهای دیگر ایرانی دوست می‌داشت، به خاویار و ماهی حساسیت داشت، به هنر خیلی علاقمند بود و به سینما و به کنسرت‌های موسیقی کلاسیک و ایرانی می‌رفت، به فیلم‌های کلاسیک علاقه داشت، به حیوانات علاقه‌مند بود و دو سگ داشت، به ورزش‌هایی نظیر اسکی، اسکی روی آب و سوارکاری علاقه داشت و عصر جمعه‌ها به همراه خانواده‌اش والیبال بازی می‌کرد.
محمدرضا پهلوی به کالاهایی که در ایران ساخته می‌شد، علاقه داشت. او و اعضای خانواده‌اش از مشتریان لباس‌های بیژن پاکزاد، طراح ایرانی لباس‌های مردانه، بودند.

امضای محمدرضا پهلوی

درگذشت

محمدرضا پهلوی پس از خروج از کشور نخست مدتی را در منطقه ماند، به امید آن که دوباره به ایران بازگردد. با شدت یافتن بیماری سرطان طحال، وی وادار شد بر خلاف میل به دولتمردان آمریکا، برای درمان پزشکی به مرکز سرطان مموریال اسلون-کترینگ در ایالات متحده آمریکا برود.

با بروز بحران گروگانگیری، هیچ کشوری علاقه به پناه دادن یک پادشاه بی‌تاج و تخت نداشت. محمدرضا پهلوی پس از خروج از بیمارستان نخست به مرکز پزشکی ویلفورد هال در پایگاه نیروی هوایی لاکلند در تگزاس، و سپس به پاناما و مکزیک سپس از آن جا به مصر رفت.

در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی (۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ میلادی)، محمدرضا پهلوی در سن ۶۱ سالگی، بر اثر بیماری ماکرو گلوبولینمی والدنشتروم در مصر درگذشت.
در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی (۲۹ ژوئیه ۱۹۸۰ میلادی)، پیکر وی در مسجد الرفاعی قاهره، پس از خاکسپاری و مراسم رسمی، به امانت گذاشته شد. محمدرضا پهلوی در وصیت‌نامه خود خواسته بود تا پیکرش در خاک ایران دفن شود.

یادش گرامی باد