شنبه، آذر ۰۴، ۱۳۹۱

نقش رضاشاه با پل ورسک در تغییر نقشه جهان





پل ورسک حدود ۷۵ سال پیش در زمان رضاشاه در شهرستان سوادکوه استان مازندران ساخته شد. از شگفتی‌ های ساخت این پل عدم استفاده از هیچ سازه فلزی در ساخت آن است. این پل در مسیر راه آهن سراسری شمال - جنوب و در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد. این پل دو كوه عظيم و سخت‌گذر عباس‌آباد را به هم متصل می‌کند.
ساخت پل ورسک از اواسط آبان سال ۱۳۱۳ آغاز و افتتاح رسمی آن روز ۵ ارديبهشت ۱۳۱۵ انجام شد. هزينه احداث پل ورسک ۲ ميليون و ۶۰۰ هزار ريال اعلام شد. نمایی از عمليات ريل گذاری روی پل ورسک.
«پل ورسک در زمان جنگ‌جهانی دوم به‌خاطر نقشی که در كمک‌رسانی به اتحاد جماهير شوروی محاصره شده توسط آلمان هيتلری ایفا کرد معروف شد و لقب پل پيروزی گرفت. به قول فرماندهان متفقين اگر راه آهن ايران وجود نداشت، نقشه جهان به شكل ديگری بود
رضا‌شاه برای افتتاح پل ورسک شخصا به سوادكوه که زادگاه خودش نیز بود آمد. در برخی روایت‌ها درباره روز افتتاح این پل آمده است که به دستور رضا شاه سرمهندس اتریشی این پل موظف شد تا در هنگام عبور اولین قطار زیر پل قرار بگیرد تا در صورت تخریب پل، اولین شخص کشته شده از این حادثه خود او باشد.
به دستور دولت آلمان، لاديسلاوس فون رابسويچ اهل اتریش که در ایران به مهندس ورسک مشهور شده به همراه همسر و فرزندانش به ایران آمد تا يكی از سخت ترين كارهای دنيا را در فيروزكوه به انجام برساند. پل ورسک هنوز هم نماد مهندسی پيشرفته آلمانی‌ها و انجام كار محكم و درست است.
در پژوهشی با نام " افسانه مهندس ورسک" آمده است مهندس ورسک (لاديسلاوس فون رابسويچ) در اوقات فراغت به‌ويژه در فصل زمستان كه به‌دليل رعايت ايمنی عمليات احداث پل ورسک تعطيل می‌شد، به كار مورد علاقه‌اش يعنی نقاشی می‌پرداخت .
نظارت بر احداث این پل به مهندس ورسک (لاديسلاوس فون رابسويچ) سپرده شد . به همين دليل رابسويچ و خانواده‌اش حدود دو سال در خانه‌ای در پائين دست پل و در كنار رودخانه زندگی می كردند. نمایی از ارتباط كابلی بین دو کوه جهت انتقال تجهيزات هنگام ساخت پل ورسک.
مهندس ورسک در سال ۱۹۳۸ ايران را ترک كرد و در كوران جنگ دوم جهانی ، پروژه های بسياری را در آلمان ، نروژ و مصر اجرا نمود. رابسويچ در سال ۱۹۵۱ دكترای خود را از دانشگاه گراتس اتريش دريافت و بعدها به‌عنوان مشاور سازمان‌ملل در سال‌های ۱۹۵۶تا ۱۹۵۸ در ونزوئلا خدمت کرد.
روزنامه اطلاعات در تاریخ ۵ ارديبهشت سال ۱۳۱۵ به نقل از مهندس لاديسلاوس فون رابسويچ نوشت: «روزی كه اين مدل را برای احداث پل ورسك تهيه كردم مهندسان ديگر با نظر حيرت به آن نگريسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار يكی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز كه اين پل احداث شده، همه، من و رفقايم را تشويق و تحسين می‌‌كنند و آن را در شمار بهترين پل‌های قشنگ و شاهكار مهندسی می‌‌دانند
با شروع جنگ دوم جهانی و با توجه به احتمال ورود متفقین به ایران و استفاده آنان از راه‌آهن ایران، تصميم گرفته شد كه همه پل‌ها مين‌گذاری شوند. پل راه آهن ورسک نيز شامل اين دستور بود، اما پل‌ها هيچ‌گاه منفجر نشدند و متفقين پس از اطلاع از اين موضوع اقدام به خنثی كردن مين‌ها كردند.
محمد سجادی وزير راه ایران بین سال‌های ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰ با اشاره به مین‌گذاری پل ورسک گفته بود: «با شنيدن اخبار وحشتناک از جبهه‌های جنگ شوروی، دستور مين‌‌گذاری پل ورسک و پل‌های مهم ديگر راه‌آهن داده شد و اين كار با دقت و به صورت محرمانه انجام پذيرفت. ليكن پس از اشغال ايران توسط متفقين، دستوری برای انفجار پل‌ها صادر نشد
با گذشت حدود ۷۵ سال از ساخت پل ورسک، قطار تهران - ساری هر روز دو بار از روی این پل می‌گذرد. قطارهای گرگان و قطارهای باربری و سوختی نيز، از روی پل ورسک می‌گذرند. پل ورسک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار مهندسی راه آهن ایران به ثبت ملی رسیده‌است
.

تصویری کمیاب از مهندس ورسک (لاديسلاوس فون رابسويچ)

۱ نظر: