زندگی نامه غلامرضا نیک‌ پی آخرین شهردار تهران که بدست انقلابیون اعدام شد

غلامرضا نیک‌پی آخرین شهردار تهران در عصر محمد رضا شاه, فرزند «اعزازالملک» نوه ظل‌السلطان (برادر مظفر‌الدین شاه قاجار) بود. نیک‌پی در ۱۳۰۸ در اصفهان به دنیا آمد در ۱۳۱۳ به دبستان پهلوی اصفهان رفت و پس از آنکه پدرش به حکمرانی کرمانشاه منصوب شد سال آخر دوره ابتدائی و سال اول دبیرستان را در مدارس هدایت و شاهپور کرمانشاه سپری کرد و با برچیده شدن حکومت رضا شاه در ۱۳۲۰ به اصفهان بازگشت.

غلامرضا نیک‌پی ادامه تحصیلات متوسطه را در دبیرستان‌های ادب، سعدی و صارمیه اصفهان گذراند و همزمان با وزارت پدرش در کابینهٔ قوام‌السلطنه در سال ۱۳۲۵، دیپلم گرفت و راهی دانشکده حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۸ لیسانس گرفت.

در سال ۱۳۲۹ که همزمان با مرگ مادرش ـ ترکان خانم ـ بود، به انگلستان رفت و ضمن اقامت ۶ ساله در لندن، از دانشگاه آ‌ن شهر، دکترای اقتصاد در رشته روابط بین‌الملل گرفت و در شهریور ماه سال ۱۳۳۵ به کشور بازگشت.

او که به قید قرعه از سربازی معاف شده بود، پس از یک دوره کارآموزی در سال ۱۳۳۶ ، پروانه وکالت پایه یک دادگستری گرفت و در ۱۸ خرداد همان سال در شرکت ملی نفت ایران، استخدام شد.

استخدام غلامرضا نیک‌پی در شرکت ملی نفت که مصادف با حضور امیر عباس هویدا به عنوان معاون اداری آن شرکت بود، باعث شد تا هویدا او را که از منسوبین مادری‌اش بود به ریاست دفتر اموراداری منصوب نماید.

پس از گذشت مدت زمانی او را در امور قضایی و پس از آن به عنوان متصدی تهیه آمار شرکت نفت به کارگرفتند تا اینکه ریاست اداره کل آمار و بررسی‌های اقتصادی را به عهده او گذاشتند. شغلی که ارتباط مستقیم با فعالیت‌های حسنعلی منصور ـ که ریاست شورای عالی اقتصاد را به عهده داشت ـ پیدا می‌کرد. ارتباط امیر عباس هویدا با حسنعلی منصور، و همزمانی تقریبی تحصیل نیک‌پی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی،‌با تحصیل حسنعلی در همان دانشکده، و داشتن نقاط مشترک، باعث شد تا غلامرضا نیک‌پی نیز از اعضای اصلی «کانون مترقی» شود.

غلامرضا نیک‌پی از تاریخ دوازدهم فروردین ۱۳۴۳ به عنوان معاون نخست‌وزیر مشغول به کار شده و محمد‌رضا پهلوی نیز، فرمان انتصاب وی را در تاریخ سی‌ام فروردین امضا کرده بود و ادارات کل سوم، چهارم، هشتم و نهم ساواک، پیرامون او به تحقیق پرداخته و وی را فاقد سابقه مضره معرفی کرده بودند.

از دیگر مواردی که در این ارزیابی، به طور مشخص بیان شده بود، صراحت انگلیسی بودن خانواده او و طرفداری خودش از امریکا بیان شده بود.

غلامرضا نیک‌پی که با تبدیل «کانون مترقی» به «حزب ایران نوین»، به عضویت هیئت اجرائی حزب و به واسطهٔ ارتباطات خود، به عضویت کانون وکلای دادگستری و انجمن نفت ایران نیز درآمده بود و با نشریاتی چون: روزنامه اطلاعات، بورس تهران و اکونومیست و برخی نشریات انگلیسی زبان نیز همکاری می‌کرد، از جمله افرادی بود که به طور تمام و کمال در اختیار برنامه‌های حسنعلی منصور قرار داشت.

در دی ماه ۱۳۴۳ به عضویت شورای سازمان ایرانی مجامع بین‌المللی درآمد، سپس وزیر مشاور و معاون اجرائی نخست‌وزیر شد. در همین سمت بود که مسئولیت اداره کاخ جوانان به وی واگذار شد.

نیک‌پی در اردیبهشت ۱۳۴۷ با حکم وزیر علوم و آموزش عالی به عضویت هیأت امنای دانشگاه اصفهان درآمد و در شهریور این سال وزیر مسکن شد. در اردیبهشت سال ۱۳۴۸ گزارشهای مستندی درباره عضویت نیک‌پی در شبکه فراماسوری منتشر شد.

در مرداد ۱۳۴۸ غلامرضا نیک‌پی وزیر مسکن و عطاءالله خسروانی وزیر کشور در پی یک زد و خورد فیزیکی با یکدگیر از کابینه هویدا اخراج شدند. بعضی از آگاهان این زد و خورد و نتیجه حاصل از آن راسناریوی از پیش نوشته شده هویدا برای خلاصی از شر خسروانی می‌دانند که در مقام دبیر کل حزب ایران نوین، برای او به یک «مانع» و «مزاحم» تبدیل شده بود. با این حال نیک‌پی پس از اخراج از کابینه، در مهر ۱۳۴۸ شهردار تهران شد.

غلامرضا نیک‌پی تا ۲۵ مرداد ۱۳۵۶ به مدت ۸ سال عهده‌دار شهرداری تهران بود و سپس در این تاریخ با برکناری هویدا از مقام نخست‌وزیری، کنار نهاده شد. او سپس سناتور انتصابی دربار شد. هنوز یک سال از این انتصاب سپری نشده بود که انقلاب اسلامی رخ داد. (۲۱/۸/۵۷)

در ماه آذر ۱۳۵۷، همسر و فرزندان نیک‌پی به خارج از کشور رفتند ولی وی در زندان باقی ماند و نامه‌نگاری‌هایش برای سران حکومت پهلوی در دو کابینه ازهاری و بختیار سودی نبخشید تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ درهای زندان گشوده شد و زندانیان به همراه نیک‌پی از زندان آزاد شدند. نیک‌پی پس از آزادی مجدداً به دست نیروهای انقلاب دستگیر شد و پس از محاکمه در دادگاه انقلاب اسلامی به اعدام محکوم شد. وی روز چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ به همراه جمعی از بلندپایگان رژیم پهلوی تیرباران شد.

 

نیک‌پی از جمله افرادی بود که در رژیم پهلوی نشان‌های متعددی دریافت کرد که از آن جمله است: مدال درجه یک همایونی، مدال درجه سه تاج، مدال درجه یک اصلاحات ارضی، مدال تاجگذاری، مدال درجه یک سپاس و مدال درجه یک ورزش.

خدمات غلامرضا نيك پی ۱۳۴۸ الی ۱۳۵۶ (۸۹ ماه)

ساخت اتوبانها و پارکها - طرح جامع - عوارض شهری - اخذ عوارض از کاميونها و اتوبوسها غير کرايه ای و پلاک سفيد - احداث پارگينک - تعيين حريم شهر تهران - ايجاد کارخانه تبديل زباله به کود ( ۱۳۴۹ ) - تاسيس آزمايشگاه مکانيک خاک - ايجاد سازمان عمران و نوسازی عباس آباد ۱۳۵۰

ساخت ۷ مجسمه و استقرار آنها در شهر

طرح احداث چهار واحد مسکونی در اراضی خارج از محدوده

تغيير نام رفتگر به کارگر خدمات شهری

ايجاد قسمت در آمدهای عمومی

ايجاد سازمان اداره کل بودجه

جانشين نمودن اتوبوسهای لوکس به جای مينی بوس

تخصيص مبالغی برای ايجاد ساختمان و نگهداری اطفال معلول

اصلاح سازمان شهرداری پايتخت

تخصيص مبالغی برای احداث سيل بند غرب تهران

تجديد ساختمان مغازه های موجود شهر که قبل از تصويب طرح جامع وجود داشته است

ايجاد ساختمان اداره کل مکانوگرافی و آمار ۱۳۵۱

ايجاد پارک نياوران

ايجاد سازمان امور بازرسی

ايجاد سازمان موتوری

تغيير سازمان کشتارگاه و سردخانه تهران

تجديد نظر در سازمان معاونت شهر سازی و برنامه ريزی و شهر سازی مناطق

احداث پارکينگ های منطقه ای در جنوب خيابان تخت جمشيد ( طالقانی )

ايجاد خانه های سازمانی و آپارتمان سازی برای کارمندان شهرداری

مصرف ۵۰ ميليون ريال اعتبار دولت جهت امور عمرانی و تنظيف جنوب شهر 

احداث پارک و ساختمان درياچه مصنوعی در جنوب ميدان شهياد ( آزادی )

طرح ايجاد خانه های سازمانی جهت کادر افراد پليس اداره راهنمائی و رانندگی پايتخت و طرح خانه های سازمانی ، آسايشگاه سيصد تختخوابی سالمندان و حمام در کهريزک

شهردار سئول پایتخت کره جنوبی در سال ۵۴ در مصاحبه ای گفت اميدوارم روزی سئول هم مانند تـهران، شهر پيشرفته ای شود!

در سال ۱۳۵۴ و در پی بازدید شهردار وقت تهران، غلامرضا نیک‌پی، از سئول در راستای همکاری میان این دو شهر، شالوده دو خیابان بزرگ در این دو پایتخت نهاده شد و بدین‌سان خیابانی در تهران به نام "خیابان سئول" و خیابانی در سئول به نام خیابان تهران نام‌گذاری شد. نکته جالب آن است که خیابان تهران تنها نام خارجی در میان خیابان‌های شهر سئول است که با گذشت بیش از سه دهه این خیابان اصلی‌ترین، زیباترین و گرانبهاترین خیابان سئول تبدیل شده است.