یکشنبه، مهر ۲۸، ۱۳۹۲

چگونه تفنگ برنو٬ تفنگ ارتش ایران شد


سال ۱۳۰۹ (۲۷ ژانويه ۱۹۳۰) درپی يك بررسی طولانی، شاه وقت (رضا شاه کبیر) كه فرمانده كل نيروهای مسلح بود موافقت كرد كه «ماوزر Mauser» ساخت آلمان پس از يك دوره آزمايش چندساله، تفنگ رسمی ارتش ايران شود. اين آزمايش روی ماوزرهای «وی. زی ۲۴ ـ VZ » يعنی ماوزر ساخت سال ۱۹۲۴ صورت گرفت و ستاد ارتش در سال ۱۹۳۴ (۱۳۱۳) به آن نمره قبولی داد. از آن پس ماوزر كه توليد انبوه آن از سال ۱۸۹۸ (۱۱۰ سال پيش) در «اوبرنادورف» آلمان آغاز شده بود و در طول جنگ جهانی اول به عنوان دقيقترين و خوشدست ترين تفنگ سبك بكار رفته بود جای تفنگهای روسی (ناگانت = نوغان) و انگليسی و ... را در ارتش ايران گرفت. اين تفنگ توسط دو برادر آلمانی به نام های «پتر پل» و «ويلهلم» ماوزر Mauser Brothers برای ارتش آلمان ساخته شده بود. كارخانه ماوزر بعدا شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ايالت موراويای چك اسلواكی داير كرد و دولت ايران كه مشتری كمپانی «اشكودا» بود ترجيح داد كه تفنگهای ماوزر ساخت شهر برنو Brno را خريداری كند و از آن پس در ايران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد كه پنج تير و تك تير بودند. از دهه ۱۹۴۰، ايران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در كارخانه های تسليحات (معروف به مسلسل سازی واقع در نزديكی دوشان تپه) و در دو نوع ساخت: برنو كوتاه و برنو معمولی. ميان دو جنگ اول و دوم جهانی بيش از يك ميليون ماوزر در آلمان و شهر برنو ساخته شد كه علاوه بر ۱۱ لشكر پياده در ورماخت، ارتشهای ژاپن و رومانی هم به آن مجهز شده بودند. از اواخر دهه ۱۹۵۰ (سال ۱۹۵۷) به تدريج تفنگهای نيمه خودكار آمريكايی «ام ـ ۱» M-۱ جای برنو را در ارتش ايران گرفت. تفنگ «ام ـ۱ » كاليبر ۳۰ در سال ۱۹۳۸ توسط مهندسی به نام «جان گارند John Garand» ساخته شده بود و ارتش آمريكا از آنها در جنگ جهانی دوم و جنگ كره استفاده كرده بود. ارتش آمريكا تا دهه ۱۹۶۰ به تدريج تفنگها «ام ـ ۱۴» و بعدا «ام ـ ۱۶» را در واحدهای خود جانشين «ام ـ ۱» كرده بود. از دهه ۱۹۷۰ ارتش ايران به وارد كردن تفنگHeckler&Koch G-۳ هكلر و كخ (ژ ـ ۳) و بعدا كالاشنيكوف Kalashnikov دست زد و .... اينك از برنو به علت زيبايی به عنوان تفنگ تشريفاتی استفاده می شود. پس از خيانت شهريور ۱۳۲۰ (آگوست ۱۹۴۱) و مرخص شدن سربازان پادگانها، بسياری از برنوهای ارتش به دست افراد ايل ها و عشاير و نيز راهزنان افتاد كه سالها باعث ناامنی كشور بود.

 
 
 
تصویر تپانچۀ لوگر پارابلوم ساخت سوئیس که زمان رضا شاه تعداد محدودی ایران خریدآری شد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر