شغال

  نام علمی : Canis aureus

نام انگلیسی: Golden Jackal

نام فارسی: شغال

پراکندگی

(بلوچی: تولَك) (تركی و تركمنی: چاقال) (كردی: چَغَل) (كرمانی: توره) (لری: چَغَل) (مازندرانی: شال)

مشخصات: جثه شبيه گرگ ولی به مراتب كوچك‌تر از آن است. گوش‌ها، دست و پا و دو طرف بدن گندمگون، زير بدن زرد زنجبيلی و يا تقريباً سفيد است. (رنگ شغال‌های جنوب ايران روشن‌تر از شغال‌های نواحی شمال است). قسمت انتهايی دم گاهی بريده به نظر می‌رسد و رنگ آن تيره‌تر است. در موقع دويدن معمولاً دم را پايين و بين پاها نگه می‌دارد.

اندازه‌ها: طول سر و تنه ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر، دم ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر، ارتفاع ۳۸ تا ۵۰ سانتی‌متر، وزن ۶ تا ۱۵ كيلوگرم.

زيستگاه: در اغلب زيستگاه‌های ايران زندگی می‌كنند، بوته‌زارهای نواحی پست، سواحل دريا، اطراف تالاب‌ها، محل‌های ريختن زباله و اطراف مناطق مسكونی را ترجيح می‌دهد.

پراكندگی: در اكثر مناطق ايران پراكندگی دارد.

پراكنش جهانی: اروپا، آسيا و آفريقا.

عادات: شغال‌هايی كه در اطراف مناطق مسكونی زندگی می‌كنند عموماً شبگردند ولی در ساير مناطق ممكن است در طول روز نيز مشاهده شوند. به صورت انفرادی، جفت و گاهی گروهی زندگی می‌كند. معمولاً لانه مشخصی ندارند، گودال‌ها، سوراخ‌های طبيعی، شكاف سنگ‌ها، و لانه متروكه ساير جانوران را برای ايجاد لانه و تولد نوزادان انتخاب می‌كند. در اوايل غروب و گاهی در طول شب معمولاً شغال‌ها به صورت دسته‌جمعی زوزه‌ای، شبيه جيغ انسان سر می‌دهند.

غذا: شغال‌ها حيوانات كم توقعی هستند و غذای خود را از منابع مختلفی تأمين می‌كنند. اغلب اوقات از لاشه حيوانات، باقی‌مانده غذای طعمه‌خواران، و زباله تغذيه می‌كنند. گاهی هم پستانداران كوچك، پرندگان، خزندگان، و حشرات را شكار می‌كنند، در مواقع كميابی اين منابع غذايی، كاملاً گياه‌خوار می‌شوند و از ميوه تغذيه می‌كنند. معمولاً شغال‌ها نمی‌توانند به حيوانات پير و ناتوان و نيز نوزادان آنها حمله‌ور می‌شوند و با گاز گرفتن گردن يا گلو، آنها را از پای در می‌آورند.

توليدمثل: معمولاً در فصل زمستان جفت‌گيری می كنند. در موقع جفت‌گيری نر و ماده بين ۱۵ تا ۲۰ دقيقه به هم قفل شده و قادر هب جدايی از يكديگر نيستند. مدت آبستنی حدود دو ماه است و سه تا هشت بچه كوروكر می‌زايند. پدر و مادر مشترك از بچه‌ها مراقبت می‌كنند. بعد از ۱۰ روز چشم‌ بچه‌ها باز می‌شود، در سه هفتگی شيرخوارگی پايان می‌يابد و تغذيه با گوشت نيمه هضم شده‌ای كه توسط والدين برگردانده و در اختيار آنها گذاشته می‌شود صورت می‌گيرد. از دو ماهگی به بعد همراه والدين به شكار می‌روند. در شش ماهگی مستقل می‌شوند. در يك سالگی قادر به توليدمثل هستند. طول عمر حدود ۱۶ سال است.

وضعيت فعلی: به علت تطابق اين حيوان با شرايط گوناگون محيط، قدرت استتار خوب، و استفاده از منابع غذايی متفاوت، از جمعيت خوبی برخوردارند و در حال حاضر خطری نسل آنها را تهديد نمی‌كند. در منطقه سمسكنده در محل دفن زباله‌های شهر ساری تعدادی شغال كه به بيماری «كاله آزار» مبتلا شده بودند مشاهده گرديد.