استالین و جدایی خواهان آذریبایجان (نامه خائنانه جعفر پیشه وری به استالین و درخواست کمک برای جدایی از ایران)

ساعت ۷ قبل از ظهر روز سیزدهم آذر ماه، نیروهای اعزامی «قوام السلطنه» در منطقه رجعین، ۱۲ ساعت تمام، پستهای فدایی ما را زیر آتش تفنگ، مسلسل و توپ و تانک گرفتند و کوشیدند وارد اراضی ما شوند. گذشته از این، بر خلاف موافقت نامه امضاء شده، نیروی مسلح به زنجان ارسال نموده و بر خلاف نامه رسمی معاونش «مظفر فیروز»، فئودال مشهور ذوالفقاری، و دیگران را نه تنها از زنجان دور نکرده، حتی به او درجه سرهنگی داده، و مسلح ساخته و به جنگ ما فرستاده است.

خلق ما در آذربایجان بخوبی دریافته است ضامن آزادی او، نه توافق ها، نوشته ها، موافقت نامه ها، تلگراف ها، بلکه فقط نیروی بازو و قدرت سر نیزه اش خواهد بود. خلق ما نمی تواند قشون مسلحی را که به آذربایجان فرستاده می شوند، ببیند. قوام، قادر است این کار را هر دقیقه که بخواهد انجام دهد و هیچ کس نمی تواند از این حرکت خائنانه او جلوگیری کند.

ما آذربایجانی ها، بخوبی می دانیم که انگلیسی ها و آمریکایی ها می کوشند مسئله نفت را به هر قیمتی بسود خود حل کنند، و قوام، نوکر آنهاست. اولا همانطور که می بینید او حاضر نیست یکنفر آزادی خواه! به مجلس راه پیدا کند. این خود اقدامی مستقیم علیه کشور «شوراها» می باشد. مسئله نفت هنگامی می تواند به سود «اتحاد شوروی» حل شود که نیروهای اجتماعی پشت آن باشند. نیروی ما، در آذربایجان نیروی مهمی است. ما دارای امکانات جدی برای وارد آوردن فشار به حکومت تهران هستیم. این امکانات ما می تواند نیروهای آزادیخواه و دموکراتیک! دیگر نقاط ایران را تقویت کند. متأسفانه اگر کار به همین منوال پیش برود، نیروی ما نیز بسرعت از دست خواهد رفت. آنوقت «قوام» و دیگر مرتجعین هر چه را که بخواهند، انجام خواهند داد.

شما می دانید که توده را همیشه نمی توان بپاخیزاند؛ و نهضت را همیشه نمی توان بوجود آورد. زمینه برای نهضت توده ای همه وقت فراهم نمی گردد. امروز یک نیروی ترقی خواه عظیم و یک نهضت بزرگ در آذربایجان شکل گرفته است. این نهضت حامی مستقیم دولت شوروی و پشتیبان سیاست شوروی در ایران است. این نیرو، سلاح برنده ای برای سیاست شوروی است که از طریق آن اتحاد شوروی نیز مانند خلق های ایران قادر به انجام کارهای بزرگ خواهند شد. این نیرو، نیرویی است که آماده فداکاری عظیم در راه منافع عمومی است؛ و اگر از دست داده شود به این زودی قدرت جدیدی نخواهد توانست بوجود بیاید.

خلق آذربایجان، رهبر آن فرقه دموکرات، و سران فرقه، دو انتظار از دولت شوروی دارند:

اولا) مادام که مرزهایمان باز است و قدرت ملی مان پابرجاست، مقدار کمی به ما سلاح داده شود.

ثانیا) حالا که قوام جنگ را شروع کرده و به ریختن خون برادران ما پرداخته است، اجازه داده شود ما نیز از هر سو او را در تنگنا قرار دهیم تا از این راه امکان قیام آزادیخواهان همه جای ایران را فراهم کرده ، نهضت بزرگی در سراسر ایران آغاز نماییم؛ و با سرنگون ساختن حکومت ارتجاعی تهران ، حکومتی دمکراتیک بجای آن مستقر سازیم. اگر این کار بصلاح نیست، بگذارید از تهران کاملا قطع رابطه کنیم و حکومت ملی خویش را بوجود بیاوریم. مردم ما به راه حل اخیر بیشتر تمایل دارد. سیاست شوروی هر کدام از این دو راه را که انتخاب کند، ما می توانیم آن را شرافتمندانه اجرا کنیم و موفق گردیم.

ما از دولت شوروی کمک زیادی نمی خواهیم . ما می گوییم بهانه به دست سیاست خائنانه ضد شوروی داده نشود، حتی دولت شوروی می تواند چنین وانمود کند که دیگر به ما علاقمند نیست. حال که قوام و انگلیسی ها و آمریکایی ها می گویند که مسئله آذربایجان یک مسئله داخلی است، ما این را به فال نیک می گیریم و ما نیز می گوییم، چنین است. بگذار هنگامی که به آذربایجان حمله می کنند فدائیان آذربایجان سرِ آنها را به سنگ بکوبند. ما نیز می گوییم که مسئله آذربایجان، یک مسئله داخلی است و کسی حق ندارد در شورای امنیت و یا در یک کشور خارجی علیه اتحاد شوروی هیاهو کند. چنانکه در بالا گفتم اگر کمک اتحاد شوروی بما مخفیانه انجام گیرد، آنگاه در صورت مراجعه دولت ایران به شورای امنیت، سندی در دست نخواهد داشت.

در خاتمه بار دیگر تکرار می کنیم که دیگر توافقات و مذاکرات سودی نخواهند بخشید. چشم امید همه خلق، فرقه، و رهبران آن به یاری کشور شما، و نجات آن در کمک به آن است. آنچه شما باید بکنید، تنها دادن مقداری سلاح بما است. اگر شما بما کمک بکنید هم آزادی مردم ایران، هم سیاست شوروی از خطر خواهد رست. و گرنه خطر بسیار نزدیک و بسیار عظیم است.

بی صبرابه منتظر کمک مختصر شما هستیم

با احترام صمیمانه

جعفر پیشه وری

پادگان شبستری

دکتر جاوید

غلام دانشیان

هفدهم آذرماه ۱۳۲۵