اعلاميه جهانی حقوق بشر

منبع: سایت سازمان ملل

از آنجا که شناسايي حيثيت ذاتی کليه اعضای خانواده بشری و حقوق يکسان و انتقال ناپذير آنان اساس آزادی و عدالت و صلح را در جهان تشکيل می دهد ، از آنجا که عدم شناسايی وتحقير حقوق بشر منتهی به اعمال وحشيانه ای گرديده است که روح بشريت را به عصيان واداشته و ظهور دنيايی که در آن افراد بشر در بيان عقيده آزاد و از ترس و فقر فارغ باشند به عنوان بالاترين آمال بشر اعلام شده است ، از آنجا که اساساً حقوق انسانی را بايد با اجرای قانون حمايت کرد تا بشر به عنوان آخرين علاج به قيام بر ضد ظلم و فشار مجبور نگردد ، از آنجا که اساساً لازم است توسعه روابط دوستانه بين الملل را مورد تشويق قرار داد ، از آنجا که مردم ملل متحد ايمان خود را به حقوق اساسی بشر و مقام و ارزش فرد انسانی و تساوی حقوق مرد و زن مجدداً در منشور اعلام کرده اند و تصميم راسخ گرفته اند که به پيشرفت اجتماعی کمک کنند و در محيطی آزادتر وضع زندگی بهتری به وجود آورند ، از انجاکه دولتهای عضو متعهد شده اند که احترام جهانی و رعايت واقعی حقوق بشر و آزادی های اساسي را با همکاری سازمان ملل متحد تامين کنند ، از آنجا که حسن تفاهم مشترک نسبت به اين حقوق و آزاديها برای اجرای کامل اين تعهد کمال اهميت را دارد ، مجمع عمومی اين اعلاميه جهانی حقوق بشر را آرمان مشترکی برای تمام مردم و کليه ملل اعلام می کند تا جميع افراد و کليه ارکان اجتماع اين اعلاميه را دائماً مد نظر داشته باشند و مجاهدت کنند که بوسيله تعليم و تربيت احترام اين حقوق و آزادی ها توسعه يابد و با تدابير تدريجی ملی و بين المللی ، شناسايی و اجرای واقعی و حياتی آنها ، چه در ميان خود ملل عضو و چه در بين مردم کشورهايی که در قلمرو آنها می باشند ، تامين گردد .

ماده اول : تمام افراد بشر آزاد به دنيا مي آيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند . همه دارای عقل و وجدان می باشند و بايد با يكديگر با روح برادری رفتار كنند .

ماده دوم :

1) هر كس ميتواند بدون هيچ تمايز - خصوصاً از حيث رنگ ، جنس ، نژاد ، مذهب ، عقيده سياسي يا هر عقيده ی ديگر و همچنين مليت و وضع اجتماعی ، ثروت ، ولادت يا هر موقعيت ديگر ، از تمام حقوق و كليه ی آزادی هايی كه در اعلاميه حاضر ذكر شده است بهره مند گردد .

2) به علاوه هيچ تبعيضی به عمل نخواهد آمد كه مبتنی بر وضع سياسی ، اداری و قضايی يا بين المللی كشور يا سرزمينی كه شخص به آن تعلق دارد . خواه اين كشور مستقل ، تحت قيوميت يا خود مختار بوده و يا حاكميت آن به شكلی محدود شده باشد .

ماده سوم : هر كس حق زندگی ، آزادی و امنيت شخصی دارد .

ماده چهارم : احدی را نمی توان در بردگی نگاه داشت و داد و ستد بردگان به هر شكلی كه باشد ممنوع است .

ماده پنجم : احدی را نمی توان تحت شكنجه يا مجازات يا رفتاری قرار داد كه ظالمانه يا خلاف انسانيت و شئون انسانی يا موهن باشد .

ماده ششم : هر كس حق دارد كه شخصيت حقوقی او در همه جا به عنوان يك انسان در مقابل قانون شناخته شود .

ماده هفتم : همه در برابر قانون مساوی هستند و حق دارند بدون تبعيض و بالسويه از حمايت قانون برخوردار شوند . همه حق دارند در مقابل هر تبعيضی كه ناقض اعلاميه حاضر باشد و هر تحريكی كه برای اعمال چنين تبعيضی انجام شود از حمايت قانون برخوردار شوند .

ماده هشتم : در برابر اعمالی كه حقوق اساسی فرد را مورد تجاوز قرار دهد و آن حقوق به وسيله ی قانون اساسی و يا قانون ديگری برای او شناخته شده باشد ، هر كس حق رجوع موثر به محاكم ملی صالحه را دارد .

ماده نهم : احدی را نمي توان خودسرانه توقيف ، حبس يا تبعيد نمود .

ماده دهم : هر كس با مساوات كامل حق دارد كه دعوايش بوسيله ی دادگاه مستقل و بی طرف ، منصفانه و علناً رسيدگی شود و چنين دادگاهی درباره ی حقوق و الزامات او و يا هر اتهام جزائی كه به او وارد شده باشد تصميم بگيرد .

ماده يازدهم :

1) هر كس كه به بزهكاری متهم شده باشد بي گناه محسوب خواهد شد تا وقتی كه در جريان يك دعوای عمومی كه كليه تضمين های لازم جهت دفاع او تامين شده باشد ، تقصير او قانوناً محرز گردد .

2) هيچ كس برای انجام يا عدم انجام عملی كه در موقع ارتكاب ، آن عمل به موجب حقوق ملی يا بين المللي جرم شناخته نمی شده است محكوم نخواهد شد . به همين طريق هيچ مجازاتی شديد تر از آنچه كه در موقع ارتكاب جرم بدان تعلق ميگرفت در باره ی احدی اجرا نخواهد شد .

ماده دوازدهم : احی در زندگي خصوصی ، امور خانوادگی ، اقامتگاه يا مكاتبات خود ، نبايد مورد مداخله های خود سرانه واقع شود و شرافت و اسم و رسمش نبايد مورد حمله قرار گيرد . هر كس حق دارد در مقابل اينگونه مداخلات و حملات مورد حمايت قانون قرار گيرد .

ماده سيزدهم :

1) هر كس حق دارد كه در داخل هر كشوری آزادانه عبور و مرور كند و محل اقامت خود را انتخاب كند .

2)هر كس حق دارد هر كشوری از جمله كشور خود را ترك كند يا به آن بازگردد .

ماده چهاردهم :

1) هركس حق دارد در مقابل شكنجه ، آزار و تعقيب پناهگاهی جستجو كند و در كشورهای ديگر پناه گزيند .

2) در مواردی كه تعقيب واقعاً مبتنی به جرم عمومی و غير سياسی يا رفتارهايی مغاير با اصول و مقاصد ملل متحد باشد نميتوان از اين حق استفاده كرد .

ماده پانزدهم :

1) هر كس حق دارد كه دارای تابعيت باشد .

2) احدی را نمی توان خودسرانه از تابعيت خود يا از حق تغيير تابعيت محروم كرد .

ماده شانزدهم :

1) هر زن و مرد بالغی حق دارند بدون هيچگونه محدوديت از نظر نژاد ، مليت ، تابعيت يا مذهب با يكديگر زناشويی كنند و تشكيل خانواده دهند . در تمام مدت زناشويی و هنگام انحلال آن ، زن و شوهر در كليه امور مربوط به ازدواج دارای حقوق مساوی می باشند .

2) ازدواج بايد با رضايت كامل و آزادانه زن و مرد واقع شود .

ماده هفدهم :

1) هر كس منفرداً يا بطور دسته جمعی حق مالكيت دارد .

2) احدی را نمی توان خودسرانه از حق مالكيت محروم نمود .

ماده هيجدهم : هر كس حق دارد كه از آزادی فكر ، وجدان و مذهب بهره مند شود . اين حق متضمن آزادی تغيير مذهب يا عقيده و نيز متضمن آزادی اظهار عقيده و ايمان ميباشد و همچنين شامل تعليمات مذهبی و اجرای مراسم دينی است . هر كس ميتواند از اين حقوق منفرداً يا اجتماعاً و به طور خصوصی يا عمومی برخوردار شود.

ماده نوزدهم : هر كس حق آزادی عقيده و بيان دارد و حق مزبور شامل آنست كه از داشت عقايد خود بيم و اضطرابی نداشته باشد و در كسب اطلاعات و افكار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسايل ممكن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد .

ماده بيستم :

1) هر كس حق دارد آزادانه مجامع و جمعيتهای مسالمت آميز تشكيل دهد .

2) هيچكس را نميتوان مجبور به شركت در اجتماعی كرد .

ماده بيست و يكم :

1) هر كس حق دارد در اداره ی امور عمومی كشور خود ، خواه مستقيماً و خواه از طريق نمايندگانی كه آزادانه انتخاب شده باشند شركت جويد .

2) هر كس حق دارد با تساوی شرايط به مشاغل عمومی كشور خود نايل آيد .

3) اساس و منشاء قدرت حكومت اراده ی مردم است . اين اراده بايد به وسيله ی انتخاباتی ابراز گردد كه از روی صداقت و بطور ادواری صورت پذيرد . انتخابات بايد عمومی و با رعايت مساوات باشد و با رای مخفی يا طريقه ای نظير آن انجام گيرد كه آزادی رای را تضمين نمايد .

ماده بيست و دوم : هر كس به عنوان عضو اجتماع حق امنيت اجتماعی دارد و مجاز است بوسيله ی مساعی ملی و همكاری بين المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را كه لازمه ی مقام و نمو آزادانه ی شخصيت اوست با رعايت تشكيلات و منابع هر كشور بدست آورد .

ماده بيست وسوم :

1) هر كس حق دارد كار كند ، كار خود را آزادانه انتخاب نمايد ، شرايط منصفانه و رضايت بخشی برای كار خود خواستار باشد و در مقابل بيكاری مورد حمايت قرار گيرد .

2) همه حق دارند بدون هيچ تبعيضی در مقابل كار مساوي اجرت مساوي دريافت كنند .

3) هر كس كه كار می كند به مزد منصفانه و رضايت بخشی ذيحق ميشود كه زندگی او و خانواده اش را موافق شئون انسانی تامين كند و آنرا در صورت لزوم با هر نوع وسايل ديگر حمايت اجتماعی تكميل نمايد .

4) هر كس حق دارد برای دفاع از منافع خود با ديگران اتحاديه تشكيل دهد يا در اتحاديه ها شركت كند .

ماده بيست و چهارم : هر كس حق استراحت و فراغت و تفريح دارد و به خصوص به محدوديت معقول ساعات كار و مرخصی های ادواری با اخذ حقوق ذيحق ميباشد .

ماده بيست و پنجم :

1)هر كس حق دارد كه سطح زندگانی او ، سلامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حيث خوراك و مسكن و مراقبتهای پزشكی و خدمات لازم اجتماعی تامين كند و همچنين حق دارد كه در مواقع بيكاری ، بيماری ، نقص اعضاء ، بيوگی ، پيری يا تمام موارد ديگری كه به عللی خارج از اراده ی انسان وسايل امرار معاش از دست رفته باشد ، از شرايط آبرومندانه ی زندگی برخوردار شود .

2) مادران و كودكان حق دارند از كمك و مراقبت مخصوصی بهره مند شوند . كودكان چه بر اثر ازدواج و چه بدون ازدواج به دنيا آمده باشند ، حق دارند كه همه از يكنوع حمايت اجتماعی برخوردار شوند .

ماده بيست وششم :

1) هر كس حق دارد كه از آموزش و پرورش بهره مند شود . آموزش و پرورش لااقل تا حدودی كه مربوط به تعليمات ابتدايی و اساسی است بايد رايگان باشد . آموزش ابتدايی اجباری است . آموزش حرفه ای بايد عموميت پيدا كند و آموزش عالی بايد با شرايط تساوی كامل به روی همه باز باشد تا همه بنا به استعداد خود بتوانند از آن بهره گيرند .

2) آموزش و پرورش بايد طوری هدايت شود كه شخصيت انسانی هر فرد را به حد كمال رشد آن برساند و احترام حقوق و آزادی های بشر را تقويت كند . آموزش و پرورش بايد حس تفاهم ، گذشت و احترام به عقيده ی مخالف و دوستی بين تمام ملل و جمعيتهای نژادی يا مذهبی و همچنين توسعه ی فعاليتهای ملل متحد را در راه حفظ صلح تسهيل نمايد .

3) پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش فرزندان خود نسبت به ديگران اولويت دارند .

ماده بيست و هفتم :

1) هر كس حق دارد آزادانه در زندگی فرهنگی اجتماع شركت كند ، از فنون و هنر ها بهره گيرد و در پيشرفت علمی و فوائد آن سهيم باشد .

2) هر كس حق دارد از حمايت منافع مادی و معنوی آثار علمی ، فرهنگی يا هنری خود برخوردار شود .

ماده بيست وهشتم : هر كس حق دارد برقراری نظمی را بخواهد كه از لحاظ اجتماعی و بين المللی ، حقوق و آزادی هايی را كه در اين اعلاميه ذكر گرديده است تامين كند و آنها را به مورد اجرا گذارد .

ماده بيست و نهم :

1) هر كس در مقابل آن جامعه ای وظيفه دارد كه رشد آزاد و كامل شخصيت او را ميسر كند .

2) هر كس در اجرای حقوق و استفاده از آزادی های خود فقط تابع محدوديت هايی است كه به وسيله قانون و منحصراً به منظور تامين ، شناسايی و مراعات حقوق و آزادی هاي ديگران و برای رعايت صحيح مقتضيات اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی در شرايط يك جامعه ی دمكراتيك وضع گرديده است .

ماده سی ام : هيچ يك از مقررات اعلاميه حاضر نبايد طوری تفسير شود كه متضمن حقی برای دولت ، جمعيت يا فردی باشد كه به موجب آن بتوانند هر يك از حقوق و آزاديهای مندرج در اين اعلاميه را از بين ببرند يا در راه آن فعاليتی نمايند .