نام
علمی :
Vulpes vulpes
نام
انگلیسی:
Common Fox,Red Fox
نام
فارسی:
روباه
معمولی
(ترکی:
تُولكی)
(كردی:
رِواس،
ری‌وی)
(مازندران:
لاس،
روا)
مشخصات:
تشخيص
اين حيوانات به علت داشتن دم بلند و پشمالو
با نوك سفيد، پوزه باريك، گوش‌های بزرگ
و سيخ كه پشت آنها سياه يا قهوه‌ای است
به آسانی ميسر می باشد.
رنگ
موهای پشت در مناطق مختلف متفاوت، و
معمولاً خاكستری متمايل به قهوه‌ای تا
نخودی است .
اندازه‌ها:
طول
سر و تنه ۵۰ تا ۷۷ سانتی‌متر، دم ۳۲ تا ۴۸
سانتی‌متر، ارتفاع ۲۵ تا ۴۰ سانتی‌متر،
وزن ۴ تا ۱۰ كيلوگرم.
زيستگاه:
در
اكثر زيستگاه‌ها و حتی داخل شهرها وجود
دارد.
در
شهر تهران در بسياری از پارك‌ها و باغات
و حتی منازل مشاهده می‌شود.
گاهی
اوقات شب‌ها در زير نور چراغ به جستجوی
غذا می‌پردازد، از مناطق بسيار خشك
بيابانی و جنگل‌های انبوه دوری می‌كند
(تاكنون
به جز منطقه جنگلی پارك ملی گلستان از
ديگر مناطق جنگلی خزر گزارش نشده است).
پراكندگی:
در
اكثر مناطق كشور از ارتفاعات سردسير
آذربايجان تا مناطق گرمسير جنوب كشور
زندگی می‌كند.
پراكنش
جهانی:
آمريكا،
اروپا و آسيا (روباه
معمولی و گرگ بعد از انسان بيشترين پراكندگی
طبيعی را در بين پستانداران زمينی دارند).
عادات:
شبگرد
است، اوايل غروب و صبح زود فعاليت بيشتری
دارد.
در
فصل جفت‌گيری، زمان تهيه غذا برای بچه‌ها
و مواقع مريضی، روزها نيز مشاهده می‌شود.
حيوانی
تك‌زی است، ولی در زمان جفت‌گيری و
نگهداری از بچه‌ها زندگی مشترك دارد.
غالباً
در لانه حيواناتی نظير رودك ساكن می‌شود
يا از سوراخ‌های طبيعی استفاده می‌كند.
معمولاً
دو لانه دارد و در مواقع احساس خطر بچه‌ها
را از لانه‌ای به لانه ديگر منتقل می‌سازد.
لانه‌ها
معمولاً علاوه بر لاه اصلی چندين راه
خروجي اضطراری دارند.
روباه
معمولی قادر است با سرعت ۴۸ كيلومتر در
ساعت بدود، در يك شب حدود هشت كيلومتر
مسافت را طی كند.
دو
متر به هوا بپرد و به خوبی شنا كند.
حس
بويايی، بينايی و شنوايی قوی است.
مردمك
چشم مانند برخی گربه‌سانان به صورت خط
عمودی در می‌آيد و قدرت بينايی‌اش هم به
خوبی گربه‌ها است.
غذا:
رژيم
غذايی بستگی به مواد قابل دسترس دارد،
معمولاً از پستانداران كوچك نظير موش و
خرگوش، پرندگان و جوجه آنها، خزندگان،
حشرات و ساير بی‌مهرگان تغذيه می‌كند.
در
معده يك روباه كه در حومه شيراز شكار شد
ده‌ها عقرب مشاهده گرديد.
معمولاً
طعمه خود را با تعقيب رد آنها به خصوص در
برف شكار می‌كند.
برای
شكار موش بی‌حركت می ايستد، به دقت گوش
می دهد، ناگهان در حالی كه دستانش رو به
پايين است مستقيم به روی طعمه می‌جهد و
آن را به زمين می‌چسباند، ولی خرگوش‌ها
را با سرعت زياد تعقيب كرده و آنها را
می‌گيرد، گاهی اوقات با دستانش زمين را
حفره نموده و غذای اضافی را در آن پنهان
می‌كند.
روباه
معمولی از غذاهای گياهی نيز به عنوان مكمل
استفاده می‌كند.
در
بعضی از مناطق، مانند دشت تركمن صحرا در
فصل تابستان روباه‌ها در اطراف مزارع
هندوانه ساكن شده و در اين دوره هندوانه
غذای اصلی آنها را تشكيل می‌دهد.
توليدمثل:
جفت‌گيری
معمولاً در زمستان صورت می‌گيرد.
در
اين زمان صدای جيغ مانند روباه‌ها در شب
شنيده می‌شود.
در
فصل جفت‌گيری گاهی نزاع‌هايی بين نرها
در می‌گيرد، ماده ممكن است با چند نر
جفت‌گيری كند ولی فقط با يكی از آنها همسر
می‌شود.
پس
از جفت‌گيری، نر و ماده به طور مشترك شروع
به تدارك محل زايمان می‌كنند.
ماده
پس از ۴۹ تا ۵۶ روز تعداد ۱ تا ۱۳ بچه با
ميانگين ۵ قلاده به رنگ قهوه‌ای تيره با
نوك دم سفيد می‌زايد.
چشم
بچه‌ها پس از نه روز باز می‌شود.
در
روزهای اول زايمان، ماده از لانه خارج
نمی‌شود و نر برای او غذا می‌آورد.
بچه‌ها
تا چهار ماهگی وابسته به والدين هستند.
در
۱۲ ماهگی می‌توانند توليدمثل كنند.
طول
عمر روباه در اسارت حدود ۱۰ سال و در طبيعت
گاهی از سه سال تجاوز نمی‌كند.
وضعيت
فعلی:
دشمن
طبيعی روباه، پلنگ، پرندگان شكاری و
همچنين شكارچيان پوست هستند.
به
علت زيركی و تطابق اين حيوان با شرايط
مختلف طبيعی و استفاده از منابع متفاوت
غذايی، علی‌رغم تعقيب و شكار بی‌رويه،
تاكنون كاهش شديدی در جمعيت آنها ايجاد
نشده است.
تنها
عاملی كه می‌تواند خطرآفرين باشد، حساسيت
شديد اين حيوان به بيماری هاری است.
شاه
روباه (روباه
افغانی)
نام
علمی :
Vulpes cana
نام
انگلیسی:
Blanford's Fox
نام
فارسی:
شاه
روباه (روباه
افغانی)
مشخصات:
احتمالاً
كوچك‌ترين روباه ايران و زيباترين آنها
است.
در
ناحيه صورت، معمولاً دو نوار سياه وجود
دارد كه از چشم‌ها به طرف بينی امتداد
يافته‌اند.
دم
بلند و بسيار پرمو، گوش‌ها بزرگ و در
قاعده بسيار پهن می‌باشند.
رنگ
پشت گوش‌ها قهوه‌ای متمايل به خاكستری
است.
موهای
بدن بسيار نرم و انبوه‌اند، رنگ موهای
پشت معمولاً خاكستری تيره با نوك سفيد،
در ناحيه ستون مهره‌ها كاملاً قهوه‌ای
و روی دم سياه رنگ است.
برخلاف
ساير روباه‌های ساكن در نواحی بيابانی
كف پاهای شاه روباه فاقد مو می‌باشد.
اندازه‌ها:
طول
سر و تنه ۴۰ تا ۵۰ سانتي‌متر، دم ۳۳ تا ۴۱
سانتی‌متر، وزن يك تا سه كيلوگرم.
زيستگاه:
تپه
و ماهورهای واقع در مناطق استپی و بيابانی.
پراكندگی:
در
ايران در مناطق شرق خراسان، كرمان، فارس،
رباط پشت بادام يزد، اصفهان و نايبندان
طبس مشاهده شده است.
پراكنش
جهانی:
بلوچستان،
پاكستان، افغانستان، تركمنستان
عادات:
شبگرد
است.
به
صورت انفرادی زندگی می‌كند، مهاجرت
چندانی ندارد.
بسيار
بازيگوش و باهوش است.
می‌تواند
مدت‌ها با سرعت ۵۰ كيلومتر در ساعت بدود.
غذا:
از
جوندگان، حشرات و مواد گياهی تغذيه می‌كند
و به ندرت آب می‌نوشد.
توليدمثل:
احتمالاً
در زمستان جفت‌گيری می‌كند.
طول
آبستنی ۵۰ تا ۶۰ روز است.
نوزادان
حدود ۴۰ روز شير می‌خورند و در ۱۰ ماهگی
بالغ می‌شوند.
طول
عمر در اسارت گاهی به ۱۰ سال می‌رسد.
وضعيت
فعلی:
به
علت داشتن پوست گرانبها مورد توجه شكارچيان
پوست است.
در
سال‌های اخير جمعيت آن به شدت كاهش يافته
است.
خوشبختانه
در بين عكس‌های گرفته شده به وسيله
دوربين‌های تله‌ای كه به تازگی توسط
پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيایی در پناهگاه
حيات وحش نايبندان طبس نصب شده است تعداد
زيادی عكس اين روباه مشاهده می‌شود.
روباه شنی
نام
علمی :
Vulpes rueppellii
نام
انگلیسی:
Sand Fox, Ruppell’s Fox
نام
فارسی:
روباه
شنی
مشخصات:
جثه
كوچك‌تر از روباه معمولی، ولی گوش‌ها
به نسبت بزرگ‌تر است.
رنگ
پشت گوش‌ها برخلاف روباه معمولی سياه
نيست و غالباً به رنگ پشت بدن و يا زرد
متمايل به نارنجی است.
موها
بسيار نرم و متراكم، رنگ پشت خاكستری
متمايل به زرد، رنگ موهای دم زرد متمايل
به قهوه‌ای و انتهای آن سفيد است.
دست
و پا كوتاه‌تر از روباه معمولی است.
در
بين پنجه‌های دست و پا موهای بلندی وجود
دارد.
اندازه‌ها:
طول
سر و تنه ۴۰ تا ۵۲ سانتی‌متر، دم ۲۵ تا ۳۵
سانتی‌متر، ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر،
وزن ۲ تا ۵/۴
كيلوگرم.
زيستگاه:
مناطق
بيابانی و استپی.
پراكندگی:
در
مناطق حاشيه كوير مركزی، سيستان و بلوچستان،
فارس، خوزستان، بندرعباس و احتمالاً
جزيره قسم زندگی می‌كند (روباه‌های
جزيره قشم از نظر شكل ظاهری با ساير
روباه‌ها متفاوتند.
برخی
شبيه روباه معمولی و برخی نيز شباهت‌هايی
به روباه شنی دارند.
تاكنون
هيچ‌گونه مطالعه‌ای در مورد روباه‌های
جزيره قشم صورت نگرفته است).
پراكنش
جهانی:
شمال
آفريقا، عربستان، افغانستان.
عادات:
شبگرد
است، معمولاً در روز ديده نمی‌شود.
به
صورت انفرادی و گاهی در دسته‌های كوچك
زندگی می‌كند.
غذا:
از
مواد حيوانی نظير سوسك، جوندگان كوچك،
خزندگان، حشرات، لاشه حيوانات و مواد
گياهی نظير برگ، دانه‌های آب‌دار و
صيفی‌جات تغذيه می‌كند (در
منطقه رباط پشت بادام يزد تعدادی روباه
شنی در حال خوردن هندوانه مشاهده گرديد).
ساير
خصوصيات و عادات اين روباه شبيه روباه
معمولی است.
طول
عمر در اسارت شش سال و نيم است.
وضعيت
فعلی:
به
علت زندگی در مناطق بيابانی و دور از
دسترس، خطر چندانی نسل اين حيوان را تهديد
نمی‌كند.
در
سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ اكثر روباه‌های شنی
پارك ملی كوير به علت نامشخصی كه احتمالاً
طعمه‌های مسموم كار گذاشته شده توسط
دامداران برای كشتن گرگ‌ها بوده است
نابود شدند.
روباه تركمنی
نام
علمی :
Vulpes Corsac
نام
انگلیسی:
Corsac fox ,Steppe fox
نام
فارسی:
روباه
تركمنی
(روباه
سردم سياه، روباه كُرساك)
(تركمنی:
اوغان
تلكی)
مشخصات:
از
نظر ظاهری شبيه روباه معمولی است ولی
جثه‌اش كوچك‌تر و دست و پايش بلندتر است.
مشخصه
اصلی اين روباه دم نسبتاً كوتاهی است كه
برخلاف ساير روباه انتهای آن به زمين
نمی‌رسد.
رنگ
موهای انتهايی دم برخلاف روباه معمولی و
روباه شنی، قهوه‌ای تيره يا سياه است.
گوش‌ها
نسبتاً نوك تيز ولی در پايين پهن و رنگ
پشت آنها دارچينی روشن است.
در
فصل زمستان موها بسيار بلند و رنگ آنها
به خاكستری متمايل به سفيد تبديل می‌شوند،
به طوری كه فقط نوك گوش‌ها قابل مشاهده
است.
پوشش
تابستانی كوتاه و به رنگ نخودی متمايل به
قرمز است.
اندازه‌ها:
طول
سر و تنه حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر، دم ۲۵
تا ۳۵ سانتی‌متر.
زيستگاه:
مناطق
استپی و بيابانی.
پراكندگی:
در
ايران فقط در نواحی تركمن صحرا زندگی
می‌كند.
پراكنش
جهانی:
آسيای
مركزی، سبری تا تبت.
عادات:
اغلب
شبگرد است.
به
صورت انفرادی زندگی می‌كند ولی نسبت به
ساير روباه‌ها اجتماعی‌تر است.
گاهی
چندتای آنها در يك لانه مشاهده می‌شوند،
معمولاً در لانه متروكه حيواناتی نظير
رودك ساكن می‌شود.
حيوانی
بسيار چابك و بازيگوش است و می‌تواند از
درختان بالا برود.
در
گذشته شكار آن با عقاب متداول بوده است.
بعضی
نيز آن را به عنوان حيوان خانگی نگهداری
می‌كرده‌اند.
اين
روباه، سرعت كمی دارد، به طوری كه يك سگ
معمولی می‌تواند آن را به آسانی بگيرد.
غذا:
معمولاً
از جوندگان نظير جربيل بزرگ، خرگوش،
خارپشت، پرندگان، خزندگان، قورباغه،
حشرات، لاشه حيوانات و مواد گياهی تغذيه
می‌كند.
معمولاً،
پوست خارپشت‌هايی كه توسط اين روباه شكار
شده‌اند، در نزديك لانه مشاهده می‌شود.
ساير
خصوصيات شبيه روباه معمولی است.
وضعيت
فعلی:
به
علت باارزش بودن پوست اين حيوان، شكارچيان
با استفاده از وسايل مختلف، آن را تعقيب
و شكار می‌كنند.
به
همين علت جمعيت روباه تركمنی به شدت كاهش
يافته و خطر انقراض، نسل آن را تهديد
می‌كند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر