دوشنبه، خرداد ۱۲، ۱۳۹۹

اسطوره ها و افسانه ها - ايزدان‌ معروف‌


شهريورايزد خور، ايزدمهر، ايزد آسمان‌، ايزد انيران‌

سفندارمدايزد آبان‌، ايزددين‌، ايزد ارت‌، ايزد مارسپند

خردادايزد تشتر، ايزد فروردين‌، ايزدباد

امردادايزد رشن‌، ايزد شتاد، ايزد زامياد


جدای‌ از اين‌ ايزدان‌ معروف‌، ايزدان‌ ديگری نيز وظايفی مهم‌ بر عهده‌ دارند كه‌ نام‌ آنها در اوستا و نوشته‌های دينی‌ پهلوی آمده‌ است‌:

امشاسپند ايزدان‌ همكار

اورمزددی‌ به‌ آذر، دی‌ بمهر، دی‌ به‌ دين‌

بهمن‌ ايزد ماه‌، ايزدگوش‌، ايزد رام‌

ارديبهشت‌ايزد آذر، ايزد سروش‌، ايزدرام‌

اهورامزدا در رأس‌ ايزدان‌ مينوی و زرتشت‌ در رأس‌ ايزدان‌ جهانی‌ قرار دارند. در سرتاسر كتاب‌ اوستا از اين‌ ايزدان‌ سخن‌ رفته‌ و علاوه‌ بر ستايش‌، از آنها طلب‌ كمك‌ و ياری‌ شده‌ است‌. در كتاب‌ خورشيد يشت‌ از هزارها ايزدان‌ مينوی سخن‌ رفته‌ است‌ كه‌ هنگامی كه‌ خورشيد بتابد صد وهزار ايزدان‌ مينوی‌ برخاسته‌ اين‌ فر را برگرفته‌ و در روی زمين‌ پخش‌ می‌كنند تا با آن‌ جهان‌ راستی‌ را بپرورانند.

در گاه‌ شماری‌ ايران‌ باستان‌، نام‌ بيست‌ روز از روزهای‌ ماه‌ بنام‌ ايزدان‌ است‌ كه‌

ايزدان‌ نام‌ دسته‌ای از فرشته‌های‌ آئين‌ مزديسنی است‌ كه‌ به‌ كهين‌ فرشتگان‌ شهرت‌ دارند. واژه‌ ايزد در اوستا بصورت‌ يزته‌ به‌ معنی‌ درخور ستايش‌ آمده‌ و در پهلوی يزت‌ و در فارسی‌ ايزد گفته‌ مي‌شود.

اين‌ فرشتگان‌ كه‌ در دين‌ زرتشتی‌ پايين‌تر از رتبه‌ امشاسپندان‌ قرار دارند شمار زيادی‌ را تشكيل‌ می دهند و به‌ دو گروه‌ تقسيم قرامطه‌ گروهی‌ منشعب‌ از اسماعيليه‌ بودند كه‌ امامت‌ را منتهی‌ به‌ محمدبن‌ اسماعيل‌ می‌دانستند. آنها به‌ مساوات‌ اجتماعی‌ و اشتراك‌ اموال‌ اعتقاد راسخی داشتند و پس‌ از چند قيام‌ بسيار خشن‌ كه‌ در مناطق‌ مختلف‌ جهان‌ اسلام‌ برپا كردند در قرن‌ چهارم‌ هجری‌ يك‌ چند حكومتی‌ كوتاه‌ مدت‌ در بحرين‌ تشكيل‌ دادند.

۳- مستعليان‌ امروزه‌ به‌ شيعيان‌ بهره‌ مشهورند و در هند ونقاط مختلف‌ جهان‌ بصورت‌ اقليت‌هايی‌ بسته‌ زندگی می‌كنند.

منابع:

۱- بعضی‌ منابع‌ اسماعيل‌ را به‌ شرابخواری‌ متهم‌ كرده‌اند ولی‌ استاد جلال‌الدين‌ همائی و شيخ‌ عباس‌ قمی‌ اين‌ امر را رد كرده‌اند. اسماعيل‌ مردی‌ زاهد و پارسا بود وامام‌ جعفر سخت‌ او را دوست‌ داشت‌ و هنگام‌ وفاتش‌ بسيار اندوهناك‌ شد و پابرهنه‌ بدنبال‌ جنازه‌ روان‌ گشت‌ و چند بار فرمان‌ داد تا جنازه‌ را بر زمين‌ گذارند وبه‌ چهره‌ او نگريست‌.

۲- دهخدا، علی‌ اكبر: لغت‌نامه‌ دهخدا، (حرف‌ الف‌)، تهران‌، مؤسسه‌ دهخدا، ۱۳۷۵.

۳- پيگولوسكايا و ديگران‌: ‌،تاريخ‌ ايران ترجمه‌ كريم‌ كشاورز، تهران‌، پيام‌، ۱۳۵۴.

۴- دفتری‌، فرهاد: تاريخ‌ و عقايد اسماعيل يهوضع‌ اجتماعی‌ دوره‌ غزنويان‌، كابل‌، وزارت‌ اطلاعات‌ و كولتور (فرهنگ‌)، ۱۳۵۶.

۲ ـ پرويز، عباس‌: تاريخ‌ ديالمه‌ و غزنويان‌، تهران‌، وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر، ۱۳۶۳.

۳ ـ هرن‌، پاول‌: تاريخ‌ مختصر ايران‌، ترجمه‌ عباس‌ اقبال‌ آشتيانی‌، تهران‌، بی ‌نا، ۱۳۱۴.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر