خواب مغز را از مواد سمی پاکسازی می‌کند

پژوهشگران آمریکایی دریافته‌اند که در هنگام خواب مغز از مواد سمی و زاید پاک می‌شود. دانشمندان هشدار می‌دهند که به همین دلیل خواب کافی برای انسان بسیار ضروری است و کم‌خوابی درازمدت می‌تواند بیماری‌های جدی بیافریند.

بدن ما مانند یک کارخانه پیچیده عمل می‌کند. در یک طرف رآکتورهایی قرار دارند که وظیفه سوخت و ساز را بر عهده گرفته‌ و مقداری زیادی ماده زاید تولید می‌کنند.

در طرف دیگر هم سیستم لنفاتیک قرار دارد که مسئول محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و ذرات بیگانه‌است که برای نمونه سلول‌های توموری را از بین می‌برد. اما این سیستم برای دفع مواد زاید از مغز کافی نیست و این در حالی است که مغز ارگانی است که در آن سوخت و ساز با شدت تمام ادامه دارد و دقیقه به دقیقه باید از آن در برابر پروتئین‌هایی که به سلول‌های مغزی آسیب می‌رسانند محافظت کرد.

عملیات پاکسازی مغز

تیمی بین‌المللی در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر آمریکا طی پژوهش‌های خود توانسته به دریافت‌های جالبی در مورد عملیات پاکسازی مغز برسد.

به موجب پژوهش‌های این تیم علمی که نتایج آن در مجله معتبر "ساینس" منتشر شده، مواد سمی و زاید مغز تنها توسط سیستم لنفاتیک دفع نمی‌شوند بلکه در اینجا مغز سیستمی خاص خود دارد. این سیستم که نامش گلیمفاتیک است با سلول‌های "گلیا"ی خود نقشی اساسی در زدودن مایع مغزی و مواد زاید دارا است و می‌تواند با تولید فشار آنها را از ارگان فکری ما خارج سازد.

اما این سیستم برای کار خود به زمان نیاز دارد. دانشمندان تخمین می‌زنند که پاکسازی کامل مغز روزانه به حدود ۸ ساعت زمان احتیاج دارد و این درست همان زمانی است که انسان در بستر خود خوابیده است.

به هنگام خواب فاصله بین سلول‌های مغزی زیاد می‌شود و آب میان‌سلولی به راحتی می‌تواند جریان یابد تا مواد زاید دفع شوند.

یک هشدار

پژوهشگران هشدار می‌دهند، به هنگام کمبود خواب سرویس نظافتی مغز نمی‌تواند کار خود را به طور کامل انجام دهد و این مسئله در درازمدت به مغز آسیب می‌رساند. انباشت بیش از حد مواد سمی در مغز می‌تواند بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا پارکینسون ایجاد کند.

به همین دلیل است که دانشمندان توصیه می‌کنند که به موقع بخوابیم و به مغزمان به اندازه کافی فرصت دهیم تا بتواند شستشو شود. اما این شستشو حدود ۸ ساعت زمان می‌برد؛ شستشویی که ضرری هم به محیط زیست نمی‌رساند، چون که پساب‌های آن نه تنها انتقال می‌یابند بلکه بازیافت نیز می‌شوند!