جمعه، اسفند ۰۳، ۱۳۹۷

امامزاده ای است که با هم ساختيم

در ادوار گذشته چند نفر سياد تصميم گرفتند مم معاشی از رهگذر خدعه و تزوير به دست آورند و به آن وسيله زندگانی بی دغدغه و مرفهی برای خود تحصيل و تأمين نمايند. پس از مدتها تفکر و انديشه، لوحی تهيه کرده، نام يکی از فرزندان ائمه اطهار (ع) را بر آن نقر کردند و آن لوح مجعول را در محل مناسبی نزديک معبر عمومی روستاييان پاکدل در خاک کردند. آنگاه مجتمعاً بر آن مزار دروغين گرد آمدند و زانوی غم در بغل گرفته به ياد بدبختي های خود در زندگی، نه به خاطر امامزاده خود ساخته، گريه را سر دادند و به قول معروف حالا گريه نکن کی بکن!
چون عابرين ساده لوح به تدريج در آنجا جمع شدند و جمعيت قابل توجهی را تشکيل دادند، شيادان با شرح خوابهای عجيب و غريب به آنان فهماندند که هاتف سبز پوشی، در عالم رؤيا آنها را به اين مکان مقدس و شريف! هدايت فرموده و از لوح مبارکی که از دل اين خاک مدفون است بشارت داده است. روستاييان پاک طينت فريب نيرنگ و تدليس آنها را خورده، به کاوش زمين پرداختند تا لوح بدست آمد و دعوی آنها ثابت گرديد.
ديگر شک و ترديدی باقی نماند که اين چند نفر مردان خدا هستند و فضيلت و صلاحيت آنها ايجاب می کند که توليت و خدمت مزار را خود بر عهده گيرند. طبيعی است که چون اين خبر به اطراف و اکناف رسيد و موضوع کشف و پيدايش امامزاده جديد دهان به دهان گشت، هر کس در هر جا بود با هر چه که از نذر و صدقه توانست بردارد به سوی مزار مکشوفه روان گرديد.
خلاصه کاروبار اين امامزاده! دير زمانی نگذشت که بازار مزارات اطراف را کاسد کرد و هر قسم و سوگند بزرگ و حتمی الاجرا بر آن مزار شريف! و بقعه منيف! بوده است و زائران و مسافران از سر و کول يکديگر برای زيارتش بالا می رفته اند. اين روال و رويه سالها ادامه داشته و شيادان بی انصاف به جمع کردن مال و مکيدن خون روستاييان و کشاورزان بی سواد پاکدل متعصب مشغول بوده اند.
از آنجا که گفته اند "نيزه در انبان نمی ماند" قضا را روزی يکی از شيادان از همکار و دستيار خويش مالی بدزديد. صاحب مال به حدس و قياس بر او ظنين گرديد و طلب مال کرد. شياد مذکور منکر سرقت شد و حتی حاضر گرديد برای اثبات بی گناهيش در آن مزار شريف! سوگند بخورد که مالش را ندزديده است. صاحب مال چون وقاحت و بيشرمی شريکش را تا اين اندازه ديد بی اختيار و بر خلاف مصلحت خويش در ملاً عام و باحضور کسانی که برای زيارت آمده بودند فرياد زد: «ای بيشرم، کدام سوگند؟ کدام مزار شريف؟ "اين امامزاده است که با هم ساختيم" و با آن کلاه سر ديگران می گذاريم نه آنکه تو بتوانی کلاه سر من بگذاری
گفتن همان بود و فاش شدن اسرارشان همان.


چهارشنبه، بهمن ۲۴، ۱۳۹۷

چگونگی کشف نفت در ایران


تاریخ ایرانی: در روز ۵ خرداد سال ۱۲۸۷هجری شمسی برای نخستین بار یک گروه اکتشاف نفت، در شهرستان مسجد سلیمان استان خوزستان در پی ماه‌ها حفر چاه به نفت رسید.

ویلیام ناکسی دارسی یک میلیونر استرالیایی، نخستین فردی بود که با روش‌های جدید روز و دستگاه‌های حفاری مکانیکی در ایران به اکتشاف نفت و حفر چاه پرداخت. او ابتدا گروهی فنی را به سرپرستی زمین‌شناسی به نام برلز استخدام و به ایران اعزام کرد. این گروه، پس از بررسی‌های زمین‌شناسی، گزارش رضایت‌بخشی داد. احتمال وجود نفت در حوالی قصر شیرین و شوشتر را زیاد و در دیگر نقاط امیدوارکننده دانست. پس از دریافت این گزارش، دارسی نماینده‌ای به نام ماریوت را در سال ۱۹۰۱ به دربار ایران فرستاد. ماریوت امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در تمام ایران، به جز ایالات شمالی یعنی خراسان، مازندران، استرآباد (گرگان کنونی) و آذربایجان را از مظفرالدین شاه گرفت. مدت این امتیاز که بعد‌ها به «امتیاز دارسی» مشهور شد، ۶۰ سال و ابتدای آن از هشتم صفر ۱۳۱۹ قمری بود. به موجب امتیازنامه دارسی، وی تعهد کرده بود که ظرف مدت دو سال پس از عقد امتیاز شرکتی برای بهره‌برداری از امتیاز مزبور تشکیل دهد و پس از آن مبلغ بیست هزار لیره نقد و معادل بیست هزار لیره سهام شرکت مزبور را به دولت ایران تسلیم کند.

چند ماه پس از عقد این قرارداد، که از طرف ایران به امضای مظفرالدین شاه، امین‌السلطان، میرزا نصرالله مشیرالدوله و مهندس‌الممالک (نظام‌الدین غفاری) رسید، حفاری اولین چاه در محلی به نام چیاسرخ یا چاه سرخ، در شمال غرب قصر شیرین آغاز شد. کار حفاری به علت نبود راه و ناامنی به کندی پیش می‌رفت تا آنکه در تابستان ۱۹۰۳ در عمق ۵۰۷ متری به گاز و کمی نفت رسید. چاه دوم هم در همین ناحیه در عمقی مشابه به نفت رسید. بهره‌دهی این چاه در حدود ۱۷۵ بشکه در روز بود. دارسی با ارزیابی نتایج دریافت اگر در ناحیه چیاسرخ نفتی بیش از این مقدار هم بیابد به علت دوری از دریا و نبود امکان حمل به بازار مصرف، سودی عاید او نخواهد شد. ناحیه را ترک کرد و به خوزستان روی آورد. منطقه چیاسرخ بعد‌ها در مرزبندی‌های کشوری به دولت عثمانی واگذار شد و اکنون یک میدان نفتی کوچک در عراق است.

در نیمه اول سال ۱۹۰۸ سرمایه شرکت رو به پایان بود و هنوز نفتی در منطقه خوزستان کشف نشده بود. روسای شرکت به مسئول عملیات که مهندسی به نام دینولدز بود، دستور توقف عملیات را می‌دهند، ولی او که با توجه به اطلاعاتی که در محل به دست آورده بود، وضع را بهتر ارزیابی می‌کرد، چند روزی از اجرای دستور توقف خودداری کرد و به حفاری ادامه داد. در روز پنجم خرداد ۱۲۸۷ شمسی برابر با ۱۹۰۸ میلادی مته حفاری به لایه نفت‌دار برخورد و نفت با فشار از چاه فوران کرد. عمق چاه ۳۶۰ متر بود. دومین چاه که ۱۰ روز بعد به نفت رسید ۳۰۷ متر عمق داشت. با به نفت رسیدن این دو چاه وجود نفت به مقدار زیاد در ایران به اثبات رسید.

پس از کشف نفت در ایران در سال ۱۹۰۹ شرکت سابق نفت ایران و انگلیس تشکیل شد. از سال ۱۹۰۸ تا سال ۱۹۲۸ تمام نفت تولیدی ایران از میدان نفتی مسجد سلیمان استخراج شد. در این سال میدان نفتی هفتکل، در سال ۱۹۳۰ میدان نفتی گچساران، در سال ۱۹۳۶ میدان نفتی آغاجاری و در سال ۱۹۳۸ میدان‌های نفتی لالی و نفت سفید کشف شدند.

در سال ۱۹۲۷ شرکت نفت انگلیس و عراق یک میدان نفتی با نام «میدان نفت‌خانه» را در عراق کشف کرد. نیمی از این میدان در خاک ایران قرار دارد که در حال حاضر نفت‌شهر نامیده می‌شود. با کشف این هفت میدان نفتی حوزه مورد قرارداد شرکت نفت سابق ایران و انگلیس به صورت یکی از مناطق مهم نفتی جهان درآمد.

البته در سال ۱۳۰۵ سه مهندس روسی در خارج از حوزه قرارداد شرکت سابق نفت ایران و انگلیس در خوریان سمنان اقدام به حفر چاه کره بودند. چاه حفر شده در خوریان شایع شد که به نفت رسیده است ولی واقعیت این بود که در عمق صد متری چاه به آبی مخلوط با مقدار کمی نفت برخورده بود.

در سال ۱۳۰۸ چند زمین‌شناس خارجی توسط شرکت تحقیقات ایران و فرانسه به نواحی مازندران و سمنان اعزام شدند و مطالعاتی انجام دادند. آن‌ها پس از حفر دو حلقه چاه کم‌عمق در مشرق بابلسر که نتیجه‌ای به بار نیاورد، شرکت را منحل کردند. در پی این واقعه کار‌شناسان فرانسوی در سال ۱۳۱۰ ایران را ترک کردند.

در سال ۱۳۱۴ هنگام حفر قنات در جنوب قم آثاری از مواد نفتی در روی آب قنات دیده شد. دولت وقت پس از اطلاع، واحدی به نام «اداره مهندسی اکتشافی» در وزارت دارایی تاسیس کرد که وظیفه آن اکتشاف نفت در نواحی مرکزی و شمالی کشور بود. این واحد با استخدام چند کار‌شناس آلمانی و خرید دو دستگاه حفاری ضربه‌ای و دورانی، عملیات را در نواحی قم و مازندران آغاز کرد و در جریان کار دو حلقه چاه در خشت سرو، دو حلقه چاه نزدیک به کوه نمک حفر شد. حفاری‌ها نتیجه‌ای به بار نیاورد و در سال ۱۳۱۸ متوقف شد.

در سال ۱۳۲۹ با ملی شدن صنعت نفت، از شرکت نفت ایران و انگلیس خلع ید شد. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و عقد قرارداد با کنسرسیومی که از چندین شرکت بزرگ نفتی تشکیل شده بود عملیات اکتشافی گسترده‌ای در دو دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در حوزه رسوبی زاگرس انجام شد و تعداد میدان‌های نفتی بزرگ و کوچک که در این حوزه و در خشکی کشف شده بود به پنجاه میدان رسید. اکتشاف نفت در خلیج فارس در اواخر دهه ۱۹۵۰ آغاز شد و در جریان آن اولین میدان نفتی به نام بهرگانسر در سال ۱۹۶۰ و متعاقب آن میدان‌های دورود، سروش، سلمان، اسفندیار، فروزان، نوروز، رشادت، پارس شمالی، هندیجان، و رسالت کشف شدند.

در سال ۱۳۲۷ دولت ایران برای انجام اکتشاف در خارج از حوزه قرارداد شرکت نفت سابق ایران و انگلیس، شرکت سهامی نفت ایران را تشکیل داد. این شرکت از سال ۱۳۲۸ عملیات اکتشافی را با استخدام زمین‌شناسان سوئیسی و مهندسین معدن ایرانی آغاز و در سال ۱۳۳۵ در تاقدیسی البرز در ناحیه قم نفت قابل ملاحظه‌ای کشف کرد. در سال ۱۳۳۷ میدان گازی سراچه در شرق قم کشف شد. پس از ملی شدن صنعت نفت و تشکیل شرکت ملی نفت ایران، شرکت ایران نفت در سال ۱۳۳۹ به آن پیوست و به فعالیت اکتشافی در خارج از حوزه قرارداد با کنسرسیوم سابق با نام امور اکتشاف و استخراج ادامه داد. در سال ۱۳۴۵ این شرکت در دشت مغان آذربایجان و در سال ۱۳۴۶ در گرگان به ترتیب نفت و گاز کشف کرد.

امور اکتشاف و استخراج شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۴۷ میدان عظیم گازی خانگیران و در سال ۱۳۶۰ میدان گازی گنبدلی را به ترتیب در غرب و جنوب شهر سرخس کشف کرد. در دهه ۶۰ به دلیلی همزمانی با جنگ ایران و عراق، اکتشاف نفت با رکورد نسبی همراه بود. در این دوره امکانات اکتشاف صرف امور تولید شد و اکثر میدان‌های کشف شده مرتبط با فعالیت‌هایی است که قبل از انقلاب آغاز شده بود.

در دهه دوم بعد از انقلاب آهنگ فعالیت‌های اکتشافی به تدریج سرعت گرفت و امکانات بیشتری تخصیص داده می‌شد. با افزایش فعالیت‌ها در دهه سوم، مقدار نفت کشف شده در این دوره تقریباً دو برابر دوره قبل بود. از جمله مهم‌ترین اکتشافات در این دهه، کشف میدان گازی پارس جنوبی است که جزو بزرگترین میادین گازی کشف شده در جهان است.

پنجشنبه، بهمن ۱۸، ۱۳۹۷

بدون حشرات، هرگز

 زنبور، پرکار و زحمت‌کش
یک نمونه بسیار آشنا از این ‌گونه حشره‌های مفید زنبورعسل است. عسل، محصول معروف زنبورها است که خواص شگفت‌انگیزی دارد. اما بدون گرده‌افشانی‌ که شغل دیگر این حشره است، درختان میوه بار نمی‌دهند. زنبورها در سراسر جهان در معرض خطر
نابودی هستند. در برخی کشورها، مثلا در بخش‌هایی از چین حتی نسل آنها منقرض شده است. گناه این انقراض نسل هم به گردن مواد شیمیایی دفع آفات گیاهی و همچنین نوعی کنه است.
کفشدوزک، زیبا و مفید
کفشدوزک‌ها در حقیقت شته‌ و شپشک می‌خورند. شاید به همین خاطر است که انسان‌ها کفشدوزک‌ها را دوست دارند. یک کفشدوزک تا ۵۰ شپش و شته را در روز از بین می‌برد. این رقم در طول زندگی پربار یک کفشدوزک به چندین هزار شته و شپش می‌رسد.
حتی لارو کفشدوزک هم مفید است. کفشدوزک‌ها با این قابلیت‌هایشان بهترین موجودات در مبارزه‌ بیولوژیک با آفت‌ها به شمار می‌روند. بدون ذره‌ای مواد شیمیایی کشاورزان می‌توانند با یاری کفشدوزک‌ها آفت‌هایی چون شته‌ها و شپشک‌های مضر را از محصولاتشان دور کنند. حتی لارو کفشدوزک‌ها هم قادر به مبارزه با این آفت‌ها است.
پارازیت‌هایی بی‌خطر برای انسان برای انسان زنبورهای متعلق به خانواده‌ Ichneumonidae بی‌خطر هستند اما برای برخی از حشرات زیان‌بار، ملاقات با این زنبورها به معنای پایان زندگی است. این نوع از زنبورها شاخک‌های خود را مثل مته وارد بدن بید، کنه و شپش می‌کنند. حشره‌ ماده در بدن میزبان تخم می‌گذارد و از این تخم یک لارو گرسنه بیرون می‌جهد و میزبان را از درون نوش‌جان می‌کند.
راهزنان کوچک و سودمند
سوسک‌های خاکی با دزدی روزگار می‌گذرانند اما خبر خوش این است که این راهزنان کوچک بیش از همه جانورانی را شکار می‌کنند که ما با کمال میل می‌خواهیم از دستشان خلاص شویم مانند حشره‌های راسته‌ «ایزوپودا» یا کرم پیله یا حلزون‌ها که آنها را در بسیاری از نقاط زمین می‌توان پیدا کرد و برای موجودات دیگر مزاحمت ایجاد می‌کنند.
کم‌خطرتر از آنچه گمان می‌رود شاید دیدن یک زنبور سرخ (Hornet) بدن آدم را به لرزه بیندازد. اما نترسید چون زهر این زنبور از زهر زنبورهای مهاجم (Waspe) کم‌خطرتر است. زنبورهای سرخ شیفته‌ شهد گیاهان هستند اما به بچه‌هایشان مخلوط شهد با حشره بیشتر مزه می‌دهد. یک دسته زنبور سرخ روزانه تا نیم‌کیلو حشره را قورت می‌دهند.
عنکبوت‌ها را نکشید
جانورانی که وجود هشت پا در بدنشان باعث شده در دسته‌ حشره‌ها قرار نگیرند. جانورانی مفید چرا که عنکبوت‌ها هرچه را که از نظر ما مزاحم و مضر است شکار می‌کنند و می‌خورند مثل پشه، بید، مگس و شته که برای ما مزاحم و برای آنها غذای خوشمزه به شمار می‌روند. به خاطر تمام این خدماتی که ارائه می‌کنند از آنها نترسید، حالتان را به هم نزنند، پا رویشان نگذارید بلکه خوشحال باشید که آنها وجود دارند!