جنگ زاب نبرد ابومسلم خراسانی و شکست امویان

در جنگ دو روزه - ۲۶ و ۲۷ ژانويه - سال ۷۵۰ ميلادی که ميان نيروهای ابومسلم خراسانی و لشکريان مروان آخرين حکمران امويان شرق در کنار رودخانه «زاب» روی داد، مروان شکست خورد و به مصر گريخت و در آنجا کشته شد. ابومسلم که بر ضد حکومت امويان به پا خاسته بود سال پيش از اين )۷۴۹ ميلادی- ۱۲۸ هجری خورشيدی( ارتش امويان را شکست داده بود و پس از اين پيروزی، مروان را از خلافت خلع و آن را به ابوالعباس سفاح منتقل کرده بود. بسياری از مورخان، اين سال را آغاز خلافت عباسيان و گسترش نفوذ ايرانيان در امور حکومت نوشته اند. طولی نکشيد که مرکز خلافت هم از شهر دمشق به شهر تازه ساز بغداد در ۳۶ کيلومتری شمال مدائن )تيسفون( پايتخت پيشين ايران منتقل شد. نام «بغداد» که در زمان ساسانيان يک روستا و درختستان بود تغيير داده نشده است که «بغ» در فارسی ميانه به معنای «خدا» و «داد» از مصدر دادن است که جمع دو کلمه معنای «هديه خدا» را می رساند.