بطوری که می دانيم و در مقاله گوشت شتر قربانی در کتاب حاضر فی الجمله شرح داده شد، سه روز قبل از عيد قربان يک شتر ماده را در حالی که به انواع گلهای رنگارنگ و حتي سبزی و برگهای درختان زينت داده بودند و جمعيت بسياری از هر طبقه و صنف دنبال او می افتادند؛ در شهر ميگرداندند و برای او طبل و نقاره و شيپور می زدند و سخنان دينی و اشعار مذهبی می خواندند. اين شتر از هر جا و هر کوی و برزن که ميگذشت مردم دور او جمع ميشدند و پشم حيوان را عوام الناس - بويژه زنان آرزومند - مايه اقبال و رفع نکبت و وبال دانسته، به عنوان تيمن و تبرک از بدنش می کندند و از اجزا تعويذ و حرز بازو و گردن خود و اطفال قرار می دادند.
اين جريان و آداب و رسوم که رياست آن به عهده شخص معينی بود و مباشرين اين کار القاب خاصی داشتند؛ مدت سه روز بطول می انجاميد و در اين مدت شتر گردانی به در خانه هر يک از اعيان و اشراف شهر که ميرسيدند شتر را به زانو در می آوردند و از صاحب خانه به فراخور مقام و شخصيتش چيز قابل توجهی نقداً يا جنساً ميگرفتند و از آنجا می گذشتند. روز سوم که روز عيد قربان بود، اين حيوان زبان بسته را به طرز جانگدازی نحر می کردند، و هنوز جان در بدن داشت که هر کس با خنجر و چاقو و دشنه حمله ور ميشد، و هنوز چشمان وحشت زده اش در کاسه سر به اطراف می نگريست که تمام اعضای بدنش پاره پاره شده، گوشتهايش به يغما می رفته است.
کاری به تفصيل قضيه نداريم، غرض اين است که به گفته استاد ارجمند شادروان سيد جلال الدين همايی: «از مبنای همين کار در زبان فارسی کنايات و امثالی وارد شده است مانند "شتر را کشتند". يعنی کار تمام شد. "فلانی شتر قربانی شده است" يعنی: هر کس او را به طرفی می کشيد، يا به معنی اينکه دور او را گرفته، اهميتش می دهند ولی بالاخره نابودش می سازند.» در دنباله مطلب اين اصطلاح و ضرب المثل می رسد که: شتر را در منزل فلانی خوابانده اند. يعنی: غائله را به گردن او انداخته اند.
اين جريان و آداب و رسوم که رياست آن به عهده شخص معينی بود و مباشرين اين کار القاب خاصی داشتند؛ مدت سه روز بطول می انجاميد و در اين مدت شتر گردانی به در خانه هر يک از اعيان و اشراف شهر که ميرسيدند شتر را به زانو در می آوردند و از صاحب خانه به فراخور مقام و شخصيتش چيز قابل توجهی نقداً يا جنساً ميگرفتند و از آنجا می گذشتند. روز سوم که روز عيد قربان بود، اين حيوان زبان بسته را به طرز جانگدازی نحر می کردند، و هنوز جان در بدن داشت که هر کس با خنجر و چاقو و دشنه حمله ور ميشد، و هنوز چشمان وحشت زده اش در کاسه سر به اطراف می نگريست که تمام اعضای بدنش پاره پاره شده، گوشتهايش به يغما می رفته است.
کاری به تفصيل قضيه نداريم، غرض اين است که به گفته استاد ارجمند شادروان سيد جلال الدين همايی: «از مبنای همين کار در زبان فارسی کنايات و امثالی وارد شده است مانند "شتر را کشتند". يعنی کار تمام شد. "فلانی شتر قربانی شده است" يعنی: هر کس او را به طرفی می کشيد، يا به معنی اينکه دور او را گرفته، اهميتش می دهند ولی بالاخره نابودش می سازند.» در دنباله مطلب اين اصطلاح و ضرب المثل می رسد که: شتر را در منزل فلانی خوابانده اند. يعنی: غائله را به گردن او انداخته اند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر